Preventive Measures Batok Chikungunya Gipagawas

Ni Alex Mapoy

Awhag ni DOH Caraga Regional Director Dr.
Jose Llacuna, Jr. nga sundon ang preventive
measures nga gihatag sa ahensya aron
mapugngan ang pagkaylap niini.

BUTUAN CITY – Nipagawas gilayon ang kadumalahan sa Department of Health (DOH) Caraga og abiso ngadto sa publiko human nakatala og 82 ka mga kaso sa Chikungunya ang lungsod sa Esperanza sakop sa probensya sa Agusan del Sur sukad adtong Mayo 21, 2015

Unod sa abiso ni DOH Caraga Regional Director Dr. Jose Llacuna, Jr. ang napulo ka mga preventive measures kon unsaon nga malikayan ang maong sakit ug usab mapugngan ang posibleng pagkaylap niini.

Sumala ni Dir. Llacuna, butangan og screen ang pultahan, bentana o kaha mosketero ang higdaanan aron dili kini mapaakan sa lamok nga posibleng nagdala sa maong sakit.

Dugang ni Dr. Llacuna, likayan ang pagpundo og tubig sa mga abre nga container, balde, barrel ug kaang aron dili kini mahimong itloganan sa mga lamok.

Batasanon ang pagsul-ob og sapot nga taas ang bukton labi na panahon sa ting-ulan o daut ang panahon aron dili makahigayon ang lamok sa pagpaak sanglit matabunan ang panit.

Mahimo usab nga mo gamit og insect repellents o sunscreen aron dili makaduol ang lamok, apan seguradohon lamang nga sundon unsay nakabutang nga tugon sa label.

Susihon ang mga dapit sa panimay nga posibleng itlogan sa mga lamok ug gub-on aron dili makapangitlog ang mga nahisgotan.

Ang virus sa maong sakit mo takod “human-to-human” pinaagi sa pinaakan sa babae nga lamok diin kadtong mapaakan, makasinati og simtoma sulod sa 4 – 8 ka adlaw o kaha 2 – 12 ka adlaw.

Sagad nga klase sa lamok nga nalambigit pagpanakod sa Chikungunya ang Aedes aegypti ug Aedes albopictus.

Ang nahisgotang mga lamok mahimo usab nga carrier sa sakit nga dengue.

Kasagaran nga mo ataki ang nahisgotang mga lamok panahon sa adlaw partikular na sa sayo sa buntag ug hapit na mo sawop ang adlaw hinungdan nga likayan ang pagpapaak sa lamok nianang mga orasa.

Gitin-aw sa direktor, wala pay klaro nga antiviral drug treatment o bakuna alang sa Chikungunya diin bugtong mahatag lamang sa departamento sa panglawas mao lamang ang pagwagtang sa mga simtomas.

Pipila sa mga simtomas mao ang labad sa ulo, pagpanakit sa kaunoran, pagpanakit sa lutahan, pagpulapula sa panit, apan ang mas kasagaran mao ang hilanat ug pagpanakit sa lutahan.

Tambag sa opisyal, kon makasinati sa nahisgotang mga simtomas, mas maayong idali gilayon kini pagpahiling sa doktor aron mahatagan sa saktong tambal.