Publiko Gipahimangnuan sa E-mail Scam

Ni Alex Mapoy
AGUSAN DEL NORTE – Nisulbong ang ihap sa mga biktima sa e-mail scams hinungdan nga daling nagpahimangno ang kadumalahan sa Department of Trade and Industry (DTI) Agusan del Norte ngadto sa publiko.

Gitawag ang E-mail scam sa DTI nga usa ka Phishing diin usa matud pa kini ka matang sa “identity theft scam” diin mas nikusog kini sa Estados Unidos basi sa monitoring sa Federal Trade Commission ug sa Department of Justice.

Sumala ni DTI Agusan del Norte Officer-In-Charge Gay A. Tidalgo, ang phishing scam e-mail, usa ka “urgent electronic mail request” diin pangayuon ang “personal information” sa nakadawat sa email.

Magpaila ang mga scammers nga nagtrabaho sa usa ka lehitimo nga institution o kaha kompanya.

Sa ingon matud pa, mailad ang nakadawat sa email, i-link ang email sa “authentic-looking web page” aron mahatag ang kompletong impormasyon sa nakadawat sama sa credit card numbers, home address, ug uban pang mga sensitibong kasayuran lambigit sa pinansyal.

Duna pay modus nga ang na sendan sa e-mail ang awhagon sa pag-donar subay sa gihimo niining peke nga website.

Alayon niini, gitambag sa opisyal nga kon makadawat og e-mail nga mangayo sa personal information, mas maayong dili kini replayan o awtomatiko kining i-disregard.

Kon ugaling makadawat og e-mail nga nangayo sa personal information, mas maayong kontakon ang institusyon nga gitumbok sa maong email aron pagseguro nga lehitimo ug dili ilad ang maong mensahe.

Dili usab angayan nga basta-bastang ihatag ang credit card information sa ingon dili makawat ang salapi nga sulod sa maong card.

Kon ugaling makadawat og e-mail nga gituohang scam, mas maayong i-forward gilayon kini ngadto sa National Telecommunications Commission pinaagi sa email ospac@ntc.gov.ph. 

Starter Kit For Agusanons Gihatag

Ni Alex Mapoy
BUTUAN CITY – Gikalipay sa mga Agusanon nga nakadawat og starter kit gikan sa Technical Education and Skills Development Authority (TESDA) Caraga.

Basi sa datos, mokabat sa 223 ka mga Agusanon ang nakadawat og starter kit human nakalampos sa Skills Training.

Sila ang unang batch sa mga iskolar nga Caraganon nga nipailawom sa Special Training for Employment Program (STEP).

Sa kinatibuk-ang ihap, 105 niini ang na gikan sa siyudad sa Bayugan diin 24 niini ang nakahuman og Carpentry NC II, 24 sa Masonry NC I, 28 sa Install Lighting System/Electrical Devices, ug 29 sa Shielded Metal Arc Welding NC I.

Sa lungsod sa San Luis, dunay 30 ang nakahuman sa Install Lighting System/Electrical Devices samtang 30 usab sa lungsod sa Esperanza kinsa nakahuman og Masonry NC I.

Laing 28 ka benepisyaryo ang na gikan sa lungsod sa Talacogon kinsa nakahuman og Carpentry NC II, samtang 30 usab ka benepisyaryo ang na gikan sa lungsod sa Prosperidad kinsa nakahuman og Shield Metal Arc Welding NC I.

Nahatagan og katumanan ang maong programa tungod sa tabang sa Alternative Learning System (ALS) sa Department of Education (DepEd)-Bayugan City Division, ug sa Local Government Units (LGUs) sama sa mga lungsod sa San Luis, Esperanza, Talacogon, ug Prosperidad.

Gawas sa Starter Kit, nadawat usab sa mga nahisgutan ang Certificate of Training Completion gikan nila TESDA Caraga Regional Dir. Florencio F. Sunico, Jr., ug Agusan del Sur 1st District Representative Ma. Valentina G. Plaza atol sa gipahigayong “Closing and Awarding Ceremonies” diha sa Bayugan City Gymnasium.

Segon ni TESDA Caraga Specialist 1 Robert E. Roperos, nahimo ang maong programa tungod sa inisyatiba sa TESDA Agusan del Sur ug sa Agusan del Sur School of Arts and Trades (ASSAT) isip “training institution” kaabag ang Congressional Office ni Cong. Plaza sa unang distrito sa nasangpit nga probensya.

Ang Special Training for Employment Program (STEP) usa ka community-based specialty training program nga makahatag tubag sa “specific skills needs” sa komunidad ug mapa-asdang ang pangimpleyo labi na sa entrepreneurial, self-employment, ug service-oriented activities.

Mubo lamang nga panahon ang gigahin alang sa maong training programs ug gamitan ang maong pagbansay sa “competency” nga nasibo sa Training Regulations nga gitakda sa ahensya. 

Paghandom Ipadayon, Panawagan Gipaabot

Ni Alex Mapoy
BUTUAN CITY – Walay igong rason nga ihunong ang paghandom sa Araw ng Kagitingin.

Kini ang gihimong pagtin-aw ni Police Regional Office (PRO) 13 Spokesperson PSupt. Martin Mercado Gamba.

Segon ni PSupt. Gamba, dili lang sa matag Abril 9, handumon ang Araw ng Kagitingan kondi handumon unta kini kada adlaw.

Ang gihimong pagbuhis sa kinabuhi sa mga bayaning Pilipino maoy maghatag dugang kusog sa matag usa aron makab-ot ang tinuod nga tingusbawan ingon man kalinaw, labaw sa tanan.

Dungan sa paghandom, angayan usab nga pasalamatan ang mga nahisgutan sanglit gumikan sa ilaha, nahimong gawasnon ang katawhang Pilipino.

Alang kang Gamba, ang Araw ng Kagitingan usa ka simbolo sa determinasyon sa mga Pilipino aron makab-ot ang hapsay, malinawon, ug malambuon nga komunidad.

“Yes. Walay rason nganong i-undang nato pag-celebrate. Aton gyud nang i-commemorate kanunay. Dunay mga tawo nga bisan ilang isakripisyo ang hinulaman ug nag-inusarang kinabuhi, ilaha nang himuon para lang mabuhi ang uban. So, ipadayon ang atong pagpasalamat sa ilaha. Dili lang unta panahon sa Araw ng Kagitingan kondi kada adlaw ato kining pasalamatan kining mga tawhana,” pagklaro ni PSupt. Gamba.

Pamugos sa opisyal, angayang maleksyon ang tanan sa kasaysayan dungan sa pag-awhag nga tudluan sa kasamtangang henerasyon ang mga linghod pa nga henerasyon kon unsay nahitabo kaniadto.

Awhag kini sa opisyal human niini gi-angkon nga dunay pipila nga nahikalimot unsay tinuod nga hinungdan nganong handumon ang Araw ng Kagitingan.

Gitin-aw sa opisyal, dunay kaakohan ang matag usa nga ipahigmata o ipahinumdom sa matag usa ang mapait nga kasinatian sa mga bayaning Pilipino aron lamang makab-ot ang tinuod nga kagawasan.

Nanghinaut usab ang opisyal nga kanunay, abre ang kasingkasing sa linghod nga henerasyon sa pagdawat sa gihimong sakripisyo sa mga bayani.

“Makat-on unta kita sa atong history o kaagi. Para pud sa mga present generation, tudluan ang mga younger generation kon unsay nahitabo kaniadto. Dunay giingon, ang hindi marunong tumingin sa nakaraan ay hindi makakarating sa pupuntahan. So, kitang tanan, dunay obligasyon. Dili nato ihatag lang sa mga younger generation pagsusi sa kasaysayan. Ato kining ipaambit sa ilaha mao ni nahitabo sa atong nasod o sa atong rehiyon. Sila pud unta, abre sa mga sakrispisyo sa mga nauna nga henerasyon,” panghinaut sa opisyal.

Subay niini, nanawagan usab ang opisyal sa komunistang grupo nga kanunay’ng tahuron ang katungod sa matag usa.

Tambag sa opisyal, dili angayang ipaagi sa bayolente nga paagi ang pagsulbad sa problema kondi mas maayong sulbaron kini sa malinawon nga paagi.

Giklaro sa opisyal nga sa tanang higayon, kanunay andam ang kapulisan pagsuporta sa hisgutanang pangkalinaw alang sa ikalambo sa tanan.

“Atuang irespeto ang tawhanong katungod. Atuang gamiton ang mga venue sa malinawon nga paagi ang pagpaabot sa atong yangongo. Biyaan nato ang violence. Para ma-resolve ang mga problema, gamitan nato og armas. Dunay mga peaceful means para maresolbar ang problema ug andam ang kapulisan o nagasuporta ang kapulisan sa hisgutanan pangkalinaw. Dili na nato hulaton nga dako na kaayo ang damage sa imprastraktura, sa edukasyon, ug labaw sa tanan sa kinabuhi. Dili ta gusto nga madugangan. Kanus-a pa man diay ta magsugod sa hisgutanang pangkalinaw? Kanus-a pa ba diay ta magsinabtanay? Anha ra ba nga mahurot tang tanan?” panawagan sa opisyal.

Bayaning Pulis Himuong Inspirasyon – Huwis

Ni Alex Mapoy
BUTUAN CITY – Angayan nga himuong panig-ingnan ug himuong tinubdan sa kadasig sa pagpangalagad sa kapulisan ang mga maayong buhat nga gihimo sa nangamatay’ng pulis kinsa giilang bayani sa han-ay.

Pagdasig kini ni Judge Emmanuel E. Escatron ngadto sa kapulisan atol sa gihimong Inauguration and Wreath Laying of PRO 13 Officers Memorial sulod sa Camp Rodriguez sakop ning siyudad sa Butuan kagahapon sa buntag.

Ang nahisgutang kalihokan maoy nagsilbing “local version” sa paghandom sa ika – 73 ka tuig nga anibersaryo sa “Araw ng Kagitingan.”

Si Judge Escatron maoy pinasidunggang bisita sa nahisgutang kalihokan.

Sumala ni Escatron, ang paghandom sa namatay’ng kapulisan tungod sa pagtuman sa tahas nga alagaran ang katawhan, magsilbi untang inspirasyon sa tanan nga ipadayon ang kinasingkasing niining pagpanirbisyo ngadto sa katilingban ug sa tibuok nasod.

Dugang ni Escatron, ang gipakitang panig-ingnan sa mga bayaning pulis, angayan nga maoy himuong sumbanan sa pagpangalagad nga tinuoray.

Gitin-aw usab sa huwis nga namatay ang pipila ka mga kaubanang pulis kinsa giilang bayani sa han-ay tungod sa dakong gugma niini sa pagpangalagad sa katawhan.

Wala gihandom ug giilang bayani ang mga namatay’ng pulis tungod sa paagi sa ilang kamatayon, apan giila sila tungod sa maayo niining buhat isip ligdong nga tigbantay sa kalinaw ug tigpanalipod sa katawhan batok sa dautang elemento.

Ang pagkahimong bayani sa namatay’ng kapulisan, nahitabo tungod sa pagsakripisyo sa kaugalingon ug gi-ula ang ilang dugo aron lamang makab-ot ang tinuod nga kagawasan.

 “Today will be a constant reminder that there were gallant heroes who fought sacrifice and offered their lives so that we could attain freedom and democracy.”

“But let us not forget that memorial is created and constructed not because their names are written in memorial walls but because we honour and remember the act of heroism and sacrifice of these officer who protect the risk of us from lawless elements.”

“May this memorial be always a reminder to all of us especially to all police officers that what these fallen officers did was “para sa bayan.” These fallen officers whose names are inscribed in the memorial wall are all heroes not because of how they died, but because of what they did when they were alive.”

“May this memorial be an inspiration, and a source of courage and apply to our police officers to continue protecting and serving with almost dedication to our country. As closing line of our national anthem, “ang mamatay nang dahil sayo,” tipik sa mensahe ni Judge Escatron.

Agusanon Patay sa Rabies

Ni Alex Mapoy

Campaign paraphernalia batok animal rabies.

AGUSAN DEL NORTE – Gikomperma sa kadumalahan sa Agusan del Norte Provincial Veterinarian Office nga usa ka Agusanon ang namatay tungod sa rabies.

Ang wala panganle nga biktima, namatay sa nakalabay’ng tuig 2014 kinsa residente sa Brgy. San Isidro lungsod sa Santiago sakop ning probensya.

Gikabutyag ni Agusan del Norte Provincial Veterinarian Dr. Belen Aruelo, kini ang hinungdan kon nganong didto sa nahisgutang barangay gihimo sa probensya ang Kick-Off Ceremony sa 2015 Rabies Awareness Month sa nakalabay’ng Marso 7 ning tuiga.

Dugang ni Dr. Aruelo, dili na gusto sa iyang kadumalahan nga masuble pa ang nahitabo sa nakalabay’ng tuig nga dunay kinabuhi nga nakalas tungod lamang sa rabies.

Subay niini, subsob ang gihimo niining pagpamakona ngadto sa mga binuhing hayop aron pagseguro nga walay makutluan sa hinulamang kinabuhi bunga sa pinaakan.

Ning tuiga, target sa probensyal nga buhatan nga makabakuna og 15,200 ka mga iro sa probensya aron pagseguro nga luwas ang katawhan sa rabies.

Sa unang kwarter ning tuiga, mokabat na sa 20 hangtod 30 porsyento sa kinatibuk-ang ihap sa mga iro ang nabakunahan.

Nakapuntirya ang pagpamakuna sa mga iro sanglit basi sa gihimong pagtuon, 98 porsyento sa mga biktima sa rabies ang napaakan og iro samtang 2 porsyento lamang ang nabiktima sa pinaakan sa ubang hayop sama sa iring.

Una nang giklaro sa opisyal nga libre ang nahisgutang pagpamakuna hinungdan nga dili angayang mabalaka ang mga Agusanon nga dunay binuhing hayop sa pagpabakuna niini.

Dunay gihimong pagbisita sa kabaranggayan sa tanang counterpart sa probensyal nga buhatan aron lamang mamakuna sa mga binuhing kahayopan.

Kon ugaling dili kini maka-avail sa serbisyo tungod sa pipila ka mga importanteng lakaw, dili lamang kini magpanuko sa pagdalikyat sa Municipal Veterinarian Office ug dalhon ang binuhinng hayop aron kini mabakunahan. 

Floating Tiller Natunol

Ni Alex Mapoy

Rehiyonal nga buhatan sa Department of Agriculture Caraga

BUTUAN CITY – Singkwentay-tres (53) ka mga yunit sa floating tillers ang hingpit nang napahimuslan sa nagkadaiyang hugpong sa mga mag-uuma ning rehiyon.

Katuyuan niini nga mapakusog ang produksyon sa humay sa ingon magpabiling bastante ang suplay sa pagkaon sa mga Caraganon.

Gitunol ang nahisgutang mga pasilidad diha sa DA Research Station nga nahimutang diha sa Brgy. Tagubi sakop ning siyudad.

Sa kinatibuk-ang ihap, 19 niini ka unit gihatag ngadto sa farmers association sa Agusan del Sur partikular na sa Loreto, Talacogon, San Francisco, Sta. Josefa, La Paz, San Luis, Trento ug siyudad sa Bayugan.

Laing 9 ka unit ang gitunol ngadto probensya sa Surigao del Norte kansang kahugpongan sa mga mag-uuma nagikan sa mga lungsod sa Gigaquit, Bacuag ug dakbayan sa Surigao.

Ang 9 usab ka yunit gitunol sa dakbayan sa Butuan samtan ang 7 ka yunit, gitunol sa Agusan del Norte partikular na sa mga lungsod sa Kitcharao, Santiago, ug RTR.

Samtang ang 4 ka yunit gitunol ngadto sa Surigao del Sur partikular na sa Marihatag, San Miguel, ug Barobo; dunay 2 ka yunit gihatag ngadto sa Province of Dinagat Islands (PDI).

Sa pagsulat niini nga balita, dunay 3 ka yunit ang wala pa natunol ug lauman nga usa niining mga adlawa, matunol na kini sa hingpit.

Gipangunahan ni Department of Agriculture (DA) Caraga Regional Director Edna Mabeza ang naasoy’ng mga yunit pagtunol ngadto sa mga benepisyaryong pundok sa mga mag-uuma.

Sumala ni Mabeza, ang nahisgutang mga pasilidad kabahin lamang sa pagpatuman sa “Farm Mechanization Program sa nakalabay’ng tuig ug mas gipalapdan kini ning tuiga aron daghan ang makagamit niini.

Ang floating tiller usa ka makinarya nga makatabang sa mag-uuma alang sa mas paspas ug epektibong pagpangandam sa yuta nga pagatamnan og humay.

Sa bahin ni CAGUIMACAN Irrigators Association – Capalayan, Surigao City Chairman Dionisio Ruperez, ang nahisgutang makinarya ang dako kaayo og tabang sa ilang panginabuhian.

Nasuta nga ang pagamit sa maong matang sa makinarya ang makapa-daginut sa 30 – 40 % sa galastohan sa matag ektarya nga yutang tikaron kon itandi sa nabatasang sistema sa pag-andam sa yuta gamit ang kabaw.

Gatosan Na Serbisyohan

Ni Alex Mapoy

Kabataan nga nakabenepisyo sa feeding, deworming, 

ug gift-giving activities nga gihimo sa Butuan City 

Water District sa Sitio Dugyaman, Brgy.Anticala,
 Butuan City. BCWD Photo File

BUTUAN CITY– Gatosan ka mga kabatan ang nakabenepisyo sa programang gihimo sa kadumalahan sa Butuan City Water District (BCWD) diha sa Dugyaman Primary School, Sitio Dugyaman, Brgy. Anticala sakop ning siyudad.

Sa impormasyon nga gipaabot ni BCWD Senior Public Relations Officer Ramil Barquin, daghang kabataan ang ilang natunolan og serbisyo.

Kinasingkasing nga gitunol sa buhatan ang mo sunod nga serbisyo: mass feeding, deworming, ug gift-giving.

Gihimo kini sa buhatan, sumala ni Barquin, isip sukli sa sento porsyento nga suporta sa mga residente sa maong dapit pagpanalipod ug pagkonserba sa Taguibo Watershed.

Dili kini ang unang higayon nga nagpahigayon pagbisita ang personahe sa BCWD aron itunol ang mga batakang serbisyo, kondi, daghan nang higayon nga ila kining gihimo ug dili lamang ang mga residente sa maong lugar ang natunolan sa maong serbisyo.

Pahayag sa opisyal, ang gidalang pagkaon sa grupo alang sa kabataan ang puno kini sa sustansiya nga makatabang pagpahimsog sa panglawas sa kabataan.

Gawas niana, daghan usab nga kabataan ang nahatagan og pampurga aron magdako kini nga himsog ug dili masakiton.

Ang maong kalihokan, kabahin lamang sa daghang aktibidad nga gihan-ay sa buhatan subay sa pagselebrar sa ika-41 ka tuig nga anibersaryo ingon man sa 14^th Water Consciousness Week.

“BCWD Anniversary Update (4/8/2015): BCWD conducts mass feeding, deworming and gift giving activities today at Dugyaman Primary School in Sitio Dugyaman, Brgy. Anticala, Butuan City as part of the celebration of 41st BCWD Anniversary and 14th Water Conciousness Week. Sitio Dugyaman is one of BCWD's partner-communities in protecting and conserving the Taguibo Watershed,” text message ni Barquin. 

Ground Breaking Gihimo

Ni Alex Mapoy

Mga dagkong opisyal nagpahulagway nga gipangunahan
ni Mayor Jun Amante

BUTUAN CITY – Gisubhan na ang pagtukod sa bag-ong building nga maoy pagabalhinan sa Butuan City Police Office (BCPO).

Gihimo ang Ground Breaking Ceremony diha tapad sa City Hall Complex, Brgy. Doongan ning siyudad kagahapon, alas-9:00 ang takna sa buntag.

Nanguna sa gihimong seremonya sila Butuan City Mayor Dr. Ferdinand Amante, Jr., Dr. Potenciano R. Malvar, ug mga kadagkuan sa kapulisan.

Butuan City Mayor Dr. Ferdinand Amante, Jr.

Ang nahisgutang luna ang gi-donar ni Dr. Malvar sa kapulisan aron duna kini kabalhinan ug katukoran sa bag-o niining opisina.

Sa mensahe ni Mayor Amante, haum nga pagatukoran sa bag-ong building sa BCPO ang maong lugar sanglit nalahi kini ug duol sa kinaiyahan tungod kay duol kini sa kakahoyan.

Dugang ni Amante, nindot kini nga ehemplo diin makita sa katawhan nga ang Police Center napahiluna sa tungatungang bahin sa kalasangan.

Pasabot sa opisyal, nindot himuong buhatan ang dapit nga anaa taliwala sa lasang sanglit kanunay’ng bugnaw ang paminaw sa mga pulis ug sa tanang higayon, abtik kining mo serbisyo sa katawhan.

“Police station in the forest, where peace and tranquillity is for…That is what peace is all about. We hope we could showcase the citizen and police center in the middle of the forest,” tipik sa pamahayag ni Amante.

Hulagway sa plano nga pagatukurong building 
alang sa bag-ong BCPO.

Kinasingkasing usab nga gipasalamatan sa opisyal si Dr. Malvar kinsa boluntaryong nihatag sa maong luna sa kapulisan aron duna kini katarokan sa bag-ong buhatan.

Sa habig usab sa kapulisan, dako kaayo nilang pagpasalamat nga nahatagan na sila og igong lugar nga kabutangan sa BCPO nga kasamtangang atua pa napahimutang sulod sa Butuan City Police Station 1.

Basi sa plano, duha ka andana nga opisina ang tukuron sa maong lugar aron pagseguro nga mahatagan sa mas komportableng lugar ang mga katawhan nga mo dangop sa naasoy’ng buhatan.

Timbangan ng Bayan Gitunol

Ni Alex Mapoy
AGUSAN DEL NORTE – Napahimuslan na sa hingpit ang Timbangan ng Bayan nga gitunol sa kadumalahan sa Department of Trade and Industry (DTI) Agusan del Norte ngadto sa napulo ka mga mayor kinsa nagserbisyo ning probensya.

Gihimo ang pagtunol sa timbangan diha sa Big Daddy Hotel and Convention Center diin nilawas kining gitunol sa kadumalahan ni DTI Agusan del Norte Officer-In-Charge – Provincial Director Gay A. Tidalgo.

Nasuta nga sa maong okasyon, 16 ka mga timbangan ang hingpit nga natunol kansang mga yunit ang napahimuslan na sa mga katawhan.

Gawas sa timbangan, duna usab kini housing nga gipataban aron maoy sab-itan sa naasoy’ng pasilidad.

Ang Timbangan ng Bayan usa ka nationwide project nga gipatuman ngadto sa mga sangang buhatan sa kagamhanan.

Katuyuan niini nga maseguro ang paghatag pagpanalipod sa interes sa mga pumapalit diin pinaagi sa maong timbangan, mahatagan og kahigayonan ang mga kustomer sa pagsusi kon husto ba ang timbang sa gipalit niini nga produkto.

Sa maong paagi, maminusan kon ugaling dili hingpit mawagtang ang mga limbongan nga magpapatigayon sa nagkadaiyang merkado publiko

“The project aims to minimize if not eradicate any deceptive or unconscionable sales act related to weighing scales that may be practiced by some unscrupulous businessmen, thus giving consumers the best value for their hard earned money,” mensahe ni Tidalgo.

Sa maong okasyon, natunol ang 16 ka mga timbangan samtang laing 14 ka mga Timbangan ng Bayan ang gitakdang itunol ngadto sa siyudad sa Cabadbaran ingon man sa Butuan.

Pasalig sa opisyal nga itunol ang 2^nd batch nga timbangan sa dili pa mahuman ang kasamtangang bulan.

Sa higayong matunol na ang ikaduhang batch sa mga timbangan, mokabat sa 30 ka buok ang kinatibuk-ang ihap ang mahatag sa probensyal nga buhatan. 

Balik-Manggagawa Pabayron

Ni Alex Mapoy

Kenneth Po sa PhilHealth Caraga.

BUTUAN CITY– Angayang bayran una sa Balik-Manggagawa ang premium contributions niini sa Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) adiser kini mo kuha og Overseas Employment Certificates (OECs) sa Philippine Overseas Employment Administration (POEA).

Awhag kini ni Kenneth Po sa PhilHealth Caraga ngadto sa tanang Balik-Manggagawa subay kini sa mensahe nga gipaabot sa opisyal.

Sumala ni Po, sugod adtong Abril 1 ning tuiga, tanang nibakasyon o kaha subleng na hire pagka- overseas Filipino workers (OFWs) gi-obliga na kini sa pagbayad sa ilang premium contributions ngadto sa pinakaduol nga buhatan sa ahensya.

Ang pagabayran nga premium contributions, wala kini labot, pasabot ni Po, sa pagabayran niini ngadto sa POEA sa pagakuhaon niining OECs.

Dugang ni Po, ang nasangpit nga katikaran sibo kini sa nahimong desisyon sa POEA nga estriktong ipatuman ang “single collection policy” sa maong petsa.

Giklaro sa opisyal, bugtong kolektahon nga bayad sa POEA mao lamang kadtong bayrunon alang sa OEC, ug wala kini labot sa pagkolekta sa balayrunon ngadto sa PhilHealth ug Pag-Ibig Fund.

Nasayran nga ang tinuig nga pagabayran sa Overseas Filipino alang sa premium contribution sa PhilHealth, anaa lamang sa P2,400. Ang nahisgutang kantidad nag-cover na sa tanang “qualified legal dependents” sa migrant worker sama sa legal nga asawa o bana kinsa dili membro sa PhilHealth; legitimate ug illegitimate children nga wala pa niabot sa 21 anyos, wala pa naminyo ug walay trabaho; ginikanan nga wala pa ka abot og 60 anyos, apan nag-antos na sa “permanent disability” nga maoy hinungdan nga kinahanglan nang sustintohan sa kabanay.

Sa mga ginikanan nga nakaabot na og 60 anyos pa taas ug dili pa membro sa PhilHealth mahimo kining magpa-enrol ilawom sa Senior Citizen category.

Pasalig sa PhilHealth nga andam mo bayad ang ahensya sa overseas hospitalization sa migrant workers, ingon man sa pagka-ospital sa ilang legal dependents nga nahibilin dinhe sa nasod pinaagi sa “reimbursement mechanism.”  

Pag-umangkon Nangomedya Gitigbas

Ni Alex Mapoy

Ambago Police Station

BUTUAN CITY – Usa ang patay samtang usa ang nagpaalim sa mga samad nga na angkon human nag-unay ang uyuan ug pag-umangkon diha sa Purok 4, Brgy. Bancasi ning siyudad adtong Lunes, alas-2:30 sa hapon.

Giila sa kapulisan ang namatay nga usa ka Angelito Lor, 59 anyos, usa ka dispatcher samtang ang samaran naila nga usa ka Arcenio Orion Raza, 74 anyos, ulitawo, ug residente sa maong dapit.

Basi sa imbestigasyon nga gihimo sa kapulisan sa Ambago Police Station sa pagpanguna ni Police Inspector Victor P. Butcon, naugkat ang daang bangi sa uyuan ug pag-umangkon tungod lamang sa walay hinungdan nga komedya.

Pinasikad sa imbestigasyon, nagkagod og lubi adtong tungura si Rodrigo Lor sa payag ni Arcenio aron lutuon ang suso gamit ang tuno sa lubi.

Dihang kamulo og kagod si Rodrigo, niabot ang igsuon niini nga si Angelito kinsa pag-umangkon ni Arcenio.

Nangutana si Angelito kang Rodrigo kon unsay gamitan sa gikagod niining lubi ug gitubag usab kini sa igsuon nga iluto sa suso.

Dali usab nga nitubag si Angelito, kansang tubag, gipaagi og komedya nga basin luwaan unya kini sa uyuan niining si Onyong (Arcenio).

Ang maong komedya sa pag-umangkon, wala nalilong ni Arcenio sanglit didto kini sulod sa kaugalingong payag ug nadungog ang tanang gisulti ni Angelito.

Gigawas kini ni Arcenio ug didto nahitabo ang pagtinubagay sa duha tali sa uyuan ug pag-umangkon.

“Initial investigation conducted revealed that at about 2:30 in the afternoon of same date one Rodrigo Lor y Raza brother of Angelito and nephew of Arcenio, averred that at that time, he was grating a coconut fruits to be used in cooking snail at the shanty of Arcenio, then Angelito arrived and asked him about the usage of that coconut milk Rodrigo answered that it will be used in cooking the snail, then Angelito uttered joke to quote, “Basin luwaan ni Onyong” unquote, referring to Arcenio. Then suddenly Arsenio went out from the room of his shanty and confronted Angelito then altercation ensued between Arcenio and Angelito.”

Wala ka antos si Arcenio, nikuha kini og lagaraw sa iyang kusina ug dali usab kining gilayog sa pag-umangkon niining si Angelito aron ilugon ang dalang lagaraw.

Nailog ni Angelito ang dalang lagaraw ni Arcenio ug gitigbas gilayon kini. Nahagba si Arcenio sa yuta kinsa samdan adtong tungora sa ulo.

Human nasaksihan ni Rodrigo ang hitabo, dali kining nagpalayo aron mangayo og panabang sa mga silingan, apan sa iyang pagbalik, wala na si Angelito.

“Suddenly Arcenio got a bolo from his dirty kitchen, immediately Angelito grappled Arcenio armed with bolo and took over and hacked Arcenio while Arcenio was on the ground hitting first his head. Immediately Rodrigo after witnessing incident scampered to as help from their neighbor. When he returned Angelito is no longer at the scene.”

Subay sa alegasyon ni Arcenio, gi-ilog ni Angelito ang bitbit niining lagaraw ug mao usab kini gigamit sa iyang pag-umangkon pagtigbas tumong sa iyang ulo.

Nabawi sa uyuan ang iyang lagaraw nga giilog sa iyang pag-umangkon hinungdan nga nakahigayon kini sa pagbawos pagtigbas ngadto sa pag-umangkon.

“As alleged by Arcenio while at BMC that it was his bolo whom grab by Angelito and same used in hacking his head, however, Arcenio manage to take it back and hacked Angelito.”

Daling gidala sa Butuan Medical Center (BMC) si Arcenio sa tabang sa OPSEN human naligo kini sa kaugalingong dugo tungod sa mga samad tinigbasan nga na angkon.

Si Angelito usab, nadala sa Agusan del Norte Provincial Hospital.

Bandang alas-5:30 sa hapon sa samang adlaw, namatay si Angelito samtang kini gitambalan sa mga doktor sa naasoy’ng tambalanan.

“At about 5:30pm of same date Angelito Lor y Raza was expired while undergoing treatment at Agusan del Norte Provincial Hospital, Libertad Butuan City.”

Narekober sa kapulisan sa crime scene ang 2-feet nga gitas-on sa lagaraw nga nagkadugo.

Sa pagsulat niini nga balita, wala pay aksyong legal nga gihimo ang kabanay sa mga nahisgutan. 

Gipangbangagan nga Kalsada Gireklamo

Ni Alex Mapoy

Gihimong pagbangag-bangag sa kalsada, delikado sa disgrasya.

BUTUAN CITY – Wala gikalipay sa pipila ka mga biyahidor o mga residente dinhe sa siyudad nga mag-agian sa Montilla Boulevard padulong sa Brgy. San Vicente tungod sa kangil-ad sa kalsada.

Nasuta nga dunay gihimong pag-repair sa nahisgutang kalsada diin ang pipila ka bahin niini ang gipangbangag-bangagan.

Ikalipay unta sa mga biyahidor ug mga residente ning siyudad nga regular nga mag-agian sa nasangpit nga kalsada sanglit kon mahuman ang gihimong pag-rehab sa kalsada, nindot naman unya kini nga pagaagian sa nagkadaiyang matang sa sakyanan sama sa motor.

Nakapait lamang sa gihimo sa contractor sa nahisgutang kalsada, igo lang gibangag-bangagan ang pipila ka bahin niini, gibiyaan, ug wala gani gibutangan og marking ang nahisgutang dapit nga kini “under repair o under construction.”

Alang ni Jun, usa ka motorista, delikado ang gihimo sa contractor nga gibangag-bangagan ang maong kalsada ug wala gani butangi og signage aron makabantay ang  driver sa sakyanan nga i-reduce ang dagan kay peligro ang maong dapit.

Hulagway sa kalsada nga gipangbangagan.

Pamugos ni Jun, angay unta butangan og signage ang maong dapit nga gipangbangag-bangagan aron walay mahitabong disgrasya sa naasoy’ng dapit.

Argumento pa sa nahisgutan, matumba man gani nang motor nga gamay lang bato ang maligsan, unsa pa kaha kanang kalsada nga gipangbangag-bangagan.

Dihang gisubay sa News Team ang maong kalsada, personal nga nasaksihan ang pipila ka bahin sa maong kalsada nga gipang-bangag-bangagan ug wala gani pangbutangi og signage aron makabantay ang motorista nga mo agi sa maong lugar.

Pangutana ni Jun, “kanus-a pa butangan sa contractor og signage ang maong dapit? Anha pa ba kini butangan kon dunay madisgrasya tungod sa ilang iresponsableng gihimo?”

Subay niini, naningkamot ang mantalaan nga mailhan ang contractor sa nahisgutang dapit aron ipaabot ang mulo sa katawhan sa ingon mabutangan og signage ang dapit nga ilang gipang-bangag-bangagan.