Water System Gitunol

Ni Alex Mapoy

WATER SYSTEM: Gipangunahan nila Provincial Governor Ma. Angelica Rosedell “Angel” M. Amante-Matba ug Vice Governor Ramon AG. Bungabong ang pormal nga pagtugyan sa Barangay Hydraulic Water Ram Pump Water System Level II ngadto sa benepisyaryong residente sa Brgy. Lawan-lawan, Las Nieves Agusan del Norte. Photo courtesy of Aimee B. Sienes.

LAS NIEVES, Agusan del Norte – Dili matukib ang gibating kalipay sa direktang benepisyaryo sa Barangay Hydraulic Water Ram Pump Water System Level II human pormal kining gitugyan sa probensyal nga kagamhanan sa Agusan del Norte ngadto sa mga residente sa Brgy. Lawan-lawan lungsod sa Las Nieves sa nasangpit nga probensya.

Late Contributions Puwede Na – PhilHealth

Ni Alex Mapoy

PREMIUM CONTRIBUTION: Mahimo na sa Accredited Collecting Agents (ACAs) sa PhilHealth i-remit sa employer sa goberno ug pribadong buhatan ang late payments sa premium contribution sa empleyado, pagklaro ni Kenneth Po sa PhilHealth Caraga.

BUTUAN CITY – Gihatagan na og katungod sa nasodnong kadumalahan sa Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) ang tanan niining Accredited Collecting Agents (ACAs) nga mahimong makakolekta sa mga late payments sa employer sa goberno ug pribadong buhatan sa premium contributions sa mga empleyado niini.

BPVs Andam Na - PopCom

Ni Alex Mapoy

BPVs: Gituohan ni PopCom Caraga Regional Director Alexander 

A. Makinano nga dako og ikatabang ang Barangay Population 

Volunteers nga mapaasdang ug maplastar pagpatuman ang 

Responsible Parenthood, Reproductive Health and 

Family Planning sa lebel sa komunidad. 

BUTUAN CITY – Hitsas na sa kahibalo ug andam na ang mga bag-ong Barangay Population Volunteers (BPVs) sa Population Commission Caraga nga mohatag giya sa magtiayon sa tagsa-tagsa ka komunidad nga sakop sa dakbayan sa Butuan ug sa siyudad sa Cabadbaran ingon man sa probensya sa Agusan del Sur human hingpit nga napailawom sa komisyon sa short course lambigit sa Responsible Parenthood and Family Planning (RPFP) sa sayong bahin ning bulana.

Ang gitambongang pagbansay sa nahisgotang mga BPVs, kahibaloan nagtumong nga mapalambo ang kakapas sa mga nahisgotan nga mahimong mas epektibo ug makahatag sa de kalidad nga kasayoran ngadto sa magtiayon kabahin sa “family planning and health-related information and services” ug paghimo sa ilang tahas ug kaakohan sa tagsa-tagsa ka barangay.

100 Kilos Spoiled Meat Nakompiska

Ni Alex Mapoy

SPOILED MEAT: Giklaro ni NMIS Caraga Senior Meat 

Control Officer Dr. Bernadette Montenegro nga dili 

double dead o brotcha nga karne ang nakompiska 

sa joint inspection team kondi spoiled meat lamang 

sukwahi sa nanggawas nga balita sa radyo. 

Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Daling gilubong sa joint inspection team sa awtoridad ang halos isa gatos kilos nga karne human aktong nasusihan nga nanimaho gikan sa gikargahan nga storage van diha sa usa ka meatshop sa dalang Ochoa, Brgy. Limaha sakop ning siyudad adtong adlaw’ng Merkules.

Sa gihimong pagsusi, ang nanimaho nga mga karne naglangkob sa 69.54 kilos nga assorted cuts ug 30.3 kilos nga beef ribs.

Gilubong ang maong mga karne sa Slaughter area, Brgy. Obrero ning siyudad aron dili na makahatag pa og peligro sa panglawas sa katawhan.

Sumala ni NMIS Caraga Senior Meat Control Officer Dr. Bernadette Montenegro, wala nila damha nga maoy ilang maabtan ang nanimaho nga karne gikan sa storage van nga gipanag-iyahan sa meat shop.

Dugang ni Dr. Montenegro, dali nilang gikompiska ang maong mga karne aron maseguro nga malubong sa hustong lugar.

Sa asoy ni Dr. Montenegro, depensa matod pa sa store manager sa meat shop, gitakda nilang ilubong ang nahisgotang mga karne diin bugtong gihulat ang ubang karne  nga gihakot nga nangadaut usab aron mausa kini paglubong.

SOA Enrolment Gidagsa

Ni Alex Mapoy

SOA ENROLMENT: Gatosan ang nagpa-enrol sa School on Air (SOA) sa Information Section sa DA Caraga kinsa gustong mahibalo sa mga estratehiya pangbatok sa climate change. Photo courtesy of DA Caraga Information Officer II Rhea C. Abao

BUTUAN CITY –Gatosan ka mga indibidwal ang malamposon nga na enrol sa School on the Air (SOA):  Rice & Climate Change sa nakalabay’ng semana, adlaw’ng Merkules.

Malapasong Pulis Taktakon

Ni Alex Mapoy

ISKANDALO: Gipaneguro ni BCPO Spokesperson PSInsp.

 Renato Badajos kinsa tong mga termites o mga anay sa 

organization, ang organization dili gyud maglangay 

pagtanggal ana. Photo by Angel Lyn F. Gaviola

BUTUAN CITY – Gikondina sa liderato sa Police Regional Office (PRO) XIII ang pinakaulahi nga kontrobersiya nga gilambigitan sa duha ka mga dagkong opisyal sa kapulisan ning rehiyon.

Unod sa estorya sa katawhan sa nanglabay’ng mga adlaw ang pagkalambigit sa usa ka police colonel sa iskandalo diin gipiyestahan sa mga netizens sa social media ang ilang sex video uban ang usa ka empleyada sa goberno human kini na post sa facebook samtang ang laing pulis, kinsa nagranggo og Senior Police Officer 4, napaslak sa prisohan human nalambigit sa gidiling druga.

Sumala ni PSInsp. Renato Badajos, tigpamaba sa Butuan City Police Office (BCPO), wala gi-tolerate sa organisasyon sa kapulisan ang maong matang sa kasaypanan.

Dugang ni Badajos, manubag ang mga nahisgotan sa salaud nga nahimo sanglit ang nahimong kalapasan nakahatag kaulawon sa han-ay.

Processing Fee sa Dugo Giusbawan

Ni Alex Mapoy

PROCESSING FEE:  Gi-angkon ni PRC Agusan del 

Norte – Butuan City Chapter Administrator Teodoro 

R. Cairo nga dunay umento sa balayrunon sa 

pagproseso sa dugo tungod sa pagmahal sa 

gikinahanglang gamit sa pagproseso. 

Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gikomperma sa kadumalahan sa Philippine Red Cross (PRC) Agusan del Norte – Butuan City nga giusbawan ang balayrunon sa pagproseso sa dugo.

Nasayran ang kanhi P1,500 nga processing fee sa dugo, gidugangan kini og P300 hinungdan nga mokabat na sa P1,800 ang kasamtangan nga blood processing fee.

Sumala ni PRC Agusan del Norte – Butuan City Chapter Administrator Teodoro R. Cairo, giusbawan nila ang processing fee tungod sa pagmahal sa gikinahanglang gamit alang sa pagproseso sa dugo.

Giklaro ni Cairo, bugtong gi-usbawan mao lamang ang service fee sa kantidad nga P300 hinungdan ang P1,500 nga processing fee, niabot na kini sa P1,800.

Sa kwentada sa opisyal, kon ang i-proseso nga dugo anaa lamang sa 350ml, ang mabayran sa processing anaa sa P1,350 plus service fee nga P300 hinungdan moabot sa kinatibuk-ang P1,650 ang mabayran.

Kon ang dugo nga i-proseso moabot sa 450ml o gitawag sa opisyal nga whole blood, ang bayran niini moabot sa P1,500 plus service nga P300 hinungdan nga moabot sa P1,800 ang mabayran sa processing.

Unstable Power Rate Gipasabot

Ni Alex Mapoy

POWER RATE: Gitin-aw ni Aneco Public Information 

Officer Danny Dela Cena nga ang generation charge maoy 

nag-usab usab, apan ang power rate nga masulod sa 

buhatan ang maintain lamang. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Giklaro sa kadumalahan sa Agusan del Norte Electric Cooperative, Inc. (ANECO) nga wala nausab ang power rate nga gisingil niini ngadto sa mga konsumidor.

Sumala ni Aneco Public Information Officer Danny Dela Cena, wala na usab ang binulang power rate nga mo sulod sa Aneco, apan dako lamang ang mabayran sa konsumidor sa nakonsumo nga kuryente gumikan sa generation charge nga gipatong niini.

Dugang ni Dela Cena, mahitabo nga dako ang mabayran sa konsumidor kon mo gamit ang Aneco og kuryente gikan sa daan nang nakontrata nga mga planta panahon kon magkulang ang suplay sa kuryente.

Gitin-aw sa opisyal, dinhe na mo dako ang bayrunon sa mga konsumidor tungod sa kamahal sa generation charge sa nakontrata nga mga planta.

Mahal ang generation charge sanglit nigamit ang planta og diesel nga maoy gigamit pagpaandar aron makasuplay og kuryente.

Desisyon Pabor sa Employer Gipasabot

Ni Alex Mapoy

DESISYON: Gipaneguro ni NLRC Caraga Executive Labor 

Arbiter Atty. Exequiel M. Dayot nga ang buhatan walay 

gidapigan ug tanang desisyon nga ipakanaug gibase sa 

argumento ug ebidensya. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY– Dili tanang kaso nga giduso sa mga reklamante ngadto sa buhatan sa National Labor Relations Commission (NLRC) Caraga ang madesisyonan pabor sa mga nahisgotan.

Giklaro ni NLRC Caraga Executive Labor Arbiter Atty. Exequiel M. Dayot atubangan sa media nga dunay mga kaso nga ilang nadawat ang nahukman pabor sa employer ug dili sa reklamante.

Pasabot ni Atty. Dayot, tanang reklamo nga ilang madawat ang patas kining dunggon ug desisyonan sibo sa argumento ug ebidensya nga ipresentar sa duha ka habig.

Dugang ni Atty. Dayot, matag reklamo ang paningkamotan nila kining ma-areglo aron dili na mo dako pa pag-ayo ang kasong giduso ug dili na usab mahasol pa pag-ayo ang duha ka habig.

Kampanya Batok Schistosomiasis Gipakusgan

Ni Alex Mapoy

SYMPTOM: Hulagway sa pasyente nga nataptan og Schistosomiasis. Courtesy of Google.

BUTUAN CITY – Doble kayod ang buhatan sa Department of Health (DOH) Caraga aron masumpo sa hingpit ang parasite nga Schistosomiasis ning rehiyon.

Reklamong Nadawat Niubos

Ni Alex Mapoy

HUSAY: Patas nga dunggon sa National Labor 

Relations Commission (NLRC) Caraga ang 

tanang reklamo nga nadawat sa buhatan ug 

wala kini dapigan nga habig, paneguro ni 

Administrative Officer V Robert M. 

Aying. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Mas ubos ang ihap sa mga reklamo nga nadawat sa buhatan sa National Labor Relations Commission (NLRC) Caraga adtong Hunyo kon itandi sa nakalabay’ng bulan sa Mayo ning kasamtangang tuig.

Pagkomperma kini ni NLRC Caraga Administrative Officer V Robert M. Aying subay sa datos nga gihikyad.

Basi sa datos, ang bulan sa Hunyo dunay reklamong nadawat ang buhatan nga moabot sa 47, mas ubos kon itandi sa bulan sa Mayo nga 50.

Katarungan ni Aying, mas taas ang ihap sa mga kaso nga nadawat sa bulan sa Mayo tungod sa mga empleyado sa Richmond Plywood Corporation nga nagdungan pagreklamo batok sa employer sa buhatan.

Hisayran nga gireklamo sa mga nahisgutan ang kabahin sa suholan ug nahatagan kini sa tukmang husay.

Una nang giklaro sa opisyal, ang tanang reklamo nga iduso sa mga reklamante sa buhatan ang patas nila kining dunggon ug desisyonan sibo sa mga argumento ug ebidensya nga gipresenta sa duha ka habig.

Job Hiring Gihanyag

Ni Alex Mapoy

Courtesy of Butuan City Water District

BUTUAN CITY – Dugang puwersa ang gikinahanglan karon sa Butuan City Water District (BCWD).

Sa impormasyon nga gipaabot ni BCWD Senior Public Relations Officer Ramil S. Barquin, bakante ang Department Manager A nga puwesto sa kasamtangan hinungdan nga nangdawat ang buhatan og aplikante.

Simpleng kwalipikasyon lamang ang gipangita sa buhatan diin ang aplikante kinahanglan dunay Master’s Degree, Civil Service (CS) Professional Second Level Eligibility, 5 ka tuig nga Supervisory Experience, ug dunay 120 hours nga Management Training.

RH Law Gihangop sa PDI

Ni Alex Mapoy

RH LAW: Gikalipay ni PopCom Caraga Regional Director 

Alexander Makinano nga gihangop sa probensyal nga 

kagamhanan sa Dinagat Island ang maong balaud. 

Photo by Alex Mapoy

PROVINCE OF DINAGAT ISLANDS – Gatosan ka mga representante gikan sa nagkadaiyang hut-ong sa probensya sa Dinagat Island ang nitambong sa gipahigayong LGU Forum nga nagtuki sa mga lagda ug regulasyon pagpatuman sa Responsible Parenthood and Reproductive Health (RPRH) Law sa probensya.

Sumala ni PopCom Caraga Regional Director Alexander Makinano nga katuyoan sa maong tigom nga mapahibalo ug mapasabot ang mga stakeholders sa probensya bahin niini nga balaud.

Nag-unang tumong sa maong balaud nga mahatagan sa igong katakos ang kababayen-an o kaha magtiayon sa tagsa-tagsa ka komunidad nga mabansay ang ilang reproductive rights, paghatag kanila sa igong kahibalo kon unsa nga family planning method ang mahimong gamiton – artificial man o natural, ug matuman sa magtiayon ang hustong gidak-on sa pamilya aron maseguro nga lig-on ang aspeto sa socio-economic, emotional, ug psychological capacity.

Membro Nikita Na, Nihimsog Pa – DA

Ni Alex Mapoy

PATONG-PATONG RIC PRODUCTS: Nadugangan ang kinitaan sa mga membro ug nihimsog pa ang panglawas tungod sa pagkonsumo sa ginamang produkto. Photo courtesy of Vanessa Sanchez.

MADRID, Surigao del Sur – Doble benepisyo ang natagamtaman sa 42 ka mga membro sa Patong-patong Rural Improvement Club (RIC) sa Soya Milk Production project nga nahimutang sa Brgy. Patong-patong, Madrid, Surigao del Sur.

P6M Loan Puwede sa Membro

Ni Alex Mapoy

LOAN: Hangtod P6 milyones nga kantidad ang puwede mautang sa membro sumala ni Pag-Ibig Butuan Branch Manager Christopher Loon alang sa housing. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Sais milyones pesos (P6,000,000) nga loanable amount alang sa housing ang puwede nga ipautang sa Pag-Ibig ngadto sa matag membro niini.

Pamuyo sa Coco Farmer Molambo

Ni Alex Mapoy

PRODUCT EXHIBIT: Sample sa Philippine Coconut Authority (PCA) Caraga sa geonet ug twinning nga ginama gikan sa bunot sa lubi. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gilauman sa Philippine Coconut Authority (PCA) Caraga nga molambo pa ang kahimtang sa pamuyo sa mga coco farmers sa higayon nga mahimong fully operational ang Coco Coir Fiber Processing Plant sa Brgy. Mabuhay siyudad sa Bayugan.

Populasyon Hinungdan sa Climate Change

Ni Alex Mapoy

WORLD POPULATION DAY: Nagkadaiyang sektor sa katilingban niduyog sa selebrasyon nga gipasiugdahan sa Population Commission (PopCom) Caraga. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Giklaro sa Population Commission (PopCom) Caraga nga dako og kalabotan ang populasyon sa pag-usab sa panahon.

Nagpositibo sa MERSCoV Luwas Na

Ni Alex Mapoy

MERSCoV FREE: Gikomperma ni DOH Caraga 

Health Education and Promotion Officer II Romelyn 

Esther Torralba nga luwas na ang langyaw sa 

MERSCoV human nag-negatibo sa pinaka-

ulahing duha ka hugna sa lab test subay sa 

impormasyon nga nadawat gikan sa DOH 

Central Office. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Luwas na sa Middle East Respiratory Syndrome-Corona Virus (MERSCoV) ang langyaw nga unang nag-positibo sa nasangpit nga virus.

Sa pinakaulahing duha ka hugna nga laboratory test, nag-negatibo ang 36 anyos nga langyaw hinungdan nga makonsidera na kining luwas sa MERSCoV.

Bisan luwas na ang nahisgotan, apan, giklaro ni DOH Caraga Health Education and Promotion Officer II Romelyn Esther Torralba, pabilin nga gipailawom sa 14-day quarantine sa wala panganleng ospital ang 32 anyos nga babae nga “close contact” sa naasoy’ng langyaw subay sa impormasyong nadawat sa rehiyonal nga buhatan gikan sa sentrong buhatan nga atua sa kaulohan.

Samtang, gikomperma sa ahensya nga natultulan na ang nahimutangan sa 112 ka indibidwal nga gituohang nakahalubilo o na expose sa maong langyaw.

Daling gipailawom sa hugot nga monitoring sa Regional Epidemiology Surveillance Unit ang mga nahisgotan ug gipailawom sa 14-day observation period.

Alayon niini, padayon nga giawhag ni Health Secretary Janette P. Loreto-Garin ang tanang Pilipino kinsa bag-ohay’ng nakauli dinhe sa nasod gikan sa mga nasod nga na igo sa MERSCoV nga mo dalikyat sa pinakaduol nga tambalanan labi na kadtong nakasinati og flu, hilanat, ubo, sip-on, pagpanghatsi, o kaha gikalibanga.

Kabalaka sa Publiko Gibakwi

Ni Alex Mapoy

PAHIMANGNO: Tambag ni OCD Caraga Regional 

Director Liza Mazo nga dili maalarma ang publiko sa

food poisoning sanglit nadakpan na ang mga 

responsable. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Daling gibakwi sa kadumalahan sa Office of the Civil Defence (OCD) Caraga ang kabalaka sa publiko ug gitambagan nga dili angayang ma-alarma sa nahitabong food poisoning ning rehiyon.

Dul-an napulo na ka mga indibidwal ang nadakpan sa awtoridad ug nakompiska usab ang mga igbaligyang produkto.

Sumala ni OCD Caraga Regional Director Liza Mazo, dili angayang mabalaka ang publiko sanglit nadakpan na ang pipila ka mga suspetsado kinsa daling gipailawom sa interogasyon.

Dugang ni Mazo, managlahing anggulo ang gipanubayan sa awtoridad diin posibleng dili lang matod pa isyu sa pagkalanag kondi posible matod pang lakip niini ang isyu sa seguridad.

“The general public nga dili maalarma sa hitabo nga food poisoning. Daghang nanggawas nga estorya nga dili sa food poisoning lang, basin security issue siya,” pahayag ni Mazo.

Zero Backlog Namintina – NLRC

Ni Alex Mapoy 

ZERO BACKLOG:  Giklaro ni NLRC Caraga 

Administrative Officer V Robert M. Aying nga 

namintina sa rehiyonal nga buhatan ang zero 

backlog. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gikalipay sa National Labor Relations Commission (NLRC) Caraga nga tanang kaso nga nahibilin sa 2014 ang hingpit nga nahusay sa ahensya.

Nasuta nga sa unang unom ka bulan ning tuiga, mokabat sa 351 ka buok kaso ang gihatagan sa pagtagad sa buhatan diin sa maong ihap, 110 niini ang gikan pa sa tuig 2014 samtang 241 niini ang nadawat sa 2014.

Sumala ni NLRC Caraga Administrative V Robert M. Aying, ang mga kaso nga nabitbit sa nakalabay’ng tuig ang hingpit nang nahatagan sa saktong husay.

Dugang ni Aying, ang kinatibuk-ang ihap sa mga kaso nga nadawat sa unang unom ka bulan, mokabat sa 230 ang nahusay lakip na niini ang 110 ka mga kaso sa nakalabay’ng tuig.

Nagtimaan kini nga mokabat sa 121 na lamang ka mga kaso ang nahibilin sa Hunyo 30 sa kasamtangang tuig kansang mga reklamo ang naduso sulod niining tuiga.

Pasigarbo sa opisyal, namintina sa rehiyonal nga buhatan ang zero backlog sanglit sulod sa unom ka bulan, ilang nahusay ang mga kasong naduso.

School Principal Gibasol

Ni Alex Mapoy

DEPED ORDER: Gipamugos ni DepEd Caraga 

Spokesperson Dr. Isidro “Jun” Biol nga estriktong 

gidili ang pagpasulod sa mga outside vendors sa 

school campus ug makapamaligya og pagkaon. 

Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gibasol sa Department of Education (DepEd) Caraga ang mga hingtungdang school principal nga dunay mga estudyante nga nabiktima sa food poisoning sa Surigao del Sur area sa nakalabay’ng Bernes, Hulyo 10 sa kasamtangang tuig.

Sumala ni DepEd Caraga Spokesperson Dr. Isidro “Jun” Biol, dunay nagtunhay nga kamandoan ang departamento nga hugot nga gidili ang pagtugot sa mga outsider vendors nga mamaligya sulod sa eskwelahan.

Dugang ni Dr. Biol, tuig 2003 pa gipagawas ang maong kamandoan ug angayan unta kining ipatuman sa mga schood heads.

Gi-kwesyon pa sa opisyal ang mga school heads kon nganong nakasulod ang grupo nga libreng namaligya og Wendy products nga dunay flavour nga mango, durian, ug mangosteen.

Pahayag pa sa nauwahi, gikatingala sa rehiyonal nga buhatan kon nganong nakasulod ang maong grupo nga maoy gikaingon nga nalanag ang kabataan sa napalit nga kendi.

“Ang atong mga school heads unta lagi, ilang mandoan, ilang instructionan ang mga security guard, kon kinsa gusto mo sulod, mo baligya, dili man gyud kana gi-allowed. Matingala mi sa regional office, nganong nakasulod man ang uban? Nga namaligya man sa mga classrooms, room to room. Ngano man? Ngano man nakasulod sila sa tunghaan nga naa may mga security guards ang mga eskwelahan. Wala ba diay sila gi-instructionan sa mga school heads nga dili pasudlon kay bawal mana siya nga pasudlan og mga baligya?” tipik sa pamahayag ni Dr. Biol.

Trip Off Timailhan sa Power Shortage?

Ni Alex Mapoy

TRIP OFF:  Gitin-aw ni PIO Danny Dela Cena nga dili 

makonsiderang nag-power shortage ang  Aneco tungod 

lamang sa kalit nga pagkapalong. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Dili makonsiderang kulang ang suplay sa kuryente nga gisuplay sa Agusan del Norte Electric Cooperative, Inc. (ANECO) sa tibuok service area tungod lamang sa kalit nga pagkapalong.

Una nang nanggawas ang kabalaka nga kulang ang suplay sa kuryente sa ANECO, Inc tungod sa nasinatian sa pipila nga kalit mapalong ang kuryente, apan kalit ra usab kini mo balik.

Gipasabot ni Aneco Public Information Officer Danny Dela Cena, ang kalit nga pagkapalong tungod kini sa kalit nga pagsaghid sa kahoy sa linya sa kuryente.

Dugang ni Dela Cena, mahitabo ang kalit nga trip off tungod usab sa dagan sa panahon diin mo kalit ang pag-ulan og sundan gilayon sa huyop sa hangin.

Kon hanginon ang kahoy, pagtin-aw sa opisyal, unya mo saghid sa linya sa kuryente, awtomatiko nga maputol ang suplay o mapalong ang kuryente.