Fixers Nidagsa, PhilHealth Naalarma

Ni Alex Mapoy

Kenneth Po of PhilHealth Caraga. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Naalarma ang Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) human nadawat ang impormasyon nga nidagsa ang daghang fixers sa nagkadaiyang Local Health Insurance Office sukad gipatuman ang Republic Act 10645 o mas naila nga An Act Providing for the Mandatory PhilHealth Coverage for All Senior Citizens.

Puntirya sa mga fixers ang mga senior citizens kinsa nagpa-membro sa PhilHealth aron kini makabenepisyo sa kaayohan nga gihanyag sa goberno.

Family Assessment Sugdan Na

Ni Alex Mapoy

DSWD Caraga Kalahi-CIDSS Information
Officer III Eunice Montaos. Photo
by Alex Mapoy

BUTUAN  CITY – Pormal nang sugdan ang 2^nd Round sa Family Assessment sa Listahanan project sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) Caraga karong Lunes, Mayo 11 ning tuiga.

Hisayran, mokabat sa 1,577 ka mga “newly-hired field workers” ang gipailawom sa pagbansay sa ahensya alang sa hingpit nga implementasyon sa proyekto.

Ang kinatibuk-ang ihap nga gibansay naglangkob sa mga area coordinators, area supervisors, enumerators, encoders, ug verifiers.

Gilauman sa ahensya nga ang tanang newly-hired field workers nga ipadala sa nagkadaiyang dapit ning rehiyon sa Caraga ang mahimong epektibo sa tahas nga gisangon sa ahensya kanila.

Sumala ni DSWD Caraga Kalahi-CIDSS Information Officer III Eunice Montaos atol sa gipahigayong Padayag 2015, lauman sa katawhang Caraganon nga dunay mangabot nga mga field workers gikan sa rehiyonal nga buhatan nga magpahigayon sa pag-assess sa pamilya.

Kampanya Batok HIV Gihingusgan

Ni Alex Mapoy

HIV Infection

BUTUAN CITY – Kayod-kalabaw ang Department of Health (DOH) Caraga pagbatok sa Human Immunodeficiency Virus (HIV) ning rehiyon.

Gihimo kini sa ahensya human nigawas sa survey nga ang Caraga maoy ika-No. 2 sa ranking sa mga rehiyon sa nasod nga dunay taas nga kaso sa HIV.

Sumala ni DOH Caraga Director IV Dr. Minerva P. Molon, ang epektibong pang-alkontra sa pagkaylap sa sakit ang HIV Counselling ug Voluntary Testing.

Caraga Sikat sa Asya

Ni Alex Mapoy

DOT Caraga Acting Marketing Officer Celia Valencia.
Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Ilado na sa tibuok kontinente sa Asya ang rehiyon sa Caraga nga dunay daghang mga lugar nga nindot kasuruyan.

Segon ni Department of Tourism (DOT) Caraga Acting Marketing Officer Celia Valencia, kon basehan ang ihap sa mga langyaw’ng turista ning rehiyon matag tuig, padayon kining nagkataas.

Basi sa datos, tuig 2013, nilagpas og 15.74% ang tourist arrivals samtang 17.79% ang gisaka sa nakalabay’ng tuig 2014.

Sa unang kwarter ning tuiga, kampante ang rehiyonal nga buhatan nga malagpasan ang orihinal niining target labi pa nga sa inisyal nga datos, nisubra na ang ihap sa mga langyaw nga gilaumang mo bisita dinhe sa rehiyon.

Epekto sa El Niño Gikabalak-an

Ni Alex Mapoy

(Left) Upstream part of Taguibo River just before Bobon Creek. 

(Right) BCWD personnel measure on April 29, 2015 the 

water yield of the Taguibo River using a stream 

flow meter just downstream of Bobon Creek and 

within the project site of the Butuan Bulk Water 

Supply Project. Photo File of BCWD

BUTUAN CITY – Gikabalak-an sa kadumalahan sa Butuan City Water District (BCWD) ang grabeng epekto sa nasinatiang Mild El Niño human inanay nga nag-ubos ang volume sa tubig nga makuha sa watershed area.

Ning mga ulahing adlaw, gibundakan sa makusog nga ulan ang watershed area, butang nga gikalipay pag-ayo sa water district sanglit gilauman niini nga mo taas ang volume sa tubig nga ilang makuha.

Kwarta Di Na Magamit

Ni Alex Mapoy

BSP Butuan Branch Research Analyst Francis Alfred C. Bokingo

BUTUAN CITY – Dili na magamit ang nahuptang kwarta nga papel de bangko (peso bill) pag-abot sa 2017.

Giklaro ni Research Analyst Francis Alfred C. Bokingo sa BSP Butuan Branch, kadtong mga karaang kwarta o papel de bangko ang dili na magamit sa 2017 sanglit alisdan na kini og bag-o.

Dugang ni Bokingo, ang karaang kwarta magamit pa kini pagpalit sa bisan unsay gustong paliton sugod adtong Enero 1 hangtod Disyembre 31 ning tuiga.

Water Pressure Apektado

Ni Alex Mapoy

BCWD Senior Public Relations Officer
Ramil S. Barquin

BUTUAN CITY– Apektado sa daut nga panahon ang suplay sa tubig sa  Butuan City Water District (BCWD).

Bunga niini, niubos ang water pressure diin nilagpak kini sa 448 kPa o 65psi.

Sa impormasyon nga gipaabot ni BCWD Senior Public Relation Officer Ramil Barquin, padayon ang pag-build-up sa water pressure aron magpadayon ang bastanteng suplay sa tubig sa water district.

Dugang ni Barquin, dili tinguha sa water district nga hinayan ang pressure sa tubig, apan gumikan sa dili mapugngan o matagna nga kahimtang sa panahon sa watershed area, hinungdan nga dunay mga panahon nga masinatian ang hinay nga suplay sa tubig.

Bisan pa man, gisaad sa kadumalahan sa water district nga ibalik ang normal nga pressure sa tubig sa higayong mo balik ang normal nga kahimtang sa panahon sa watershed area.

Alayon niini, nangayo og dispensa ang opisyal ngadto sa publiko sa kahinay sa pressure sa tubig dungan sa panghinaut nga masabtan kini sa tanang konsumidor.

“As of 9:00pm, Tuesday, May 5, 2015, water pressure is at 448 kPa or 65psi. Build-up of water pressure is still on-going. Water pressure will be back to normal anytime soon if the good weather at the Taguibo Watershed continues. Thank you very much for your understanding,” text message ni Barquin.

Hisayran nga sa higayong bundakan sa makusog nga ulan ang watershed area, dunay mga panahon nga mapugos ang water district pagsuspendi sa operisyon sa mga pasilidad aron dili kini madaut sa subra ka lubog sa tubig.

CVO Insured Na, Gibestihan Pa!

Ni Alex Mapoy

Butuan City Councilor Atty. Jaime
"Dodo" Cembrano, Jr.

BUTUAN CITY – Gikalipay pag-ayo sa tanang kapitan ning dakbayan sa Butuan human malipayong gipahibalo sa lokal nga kagamhanan nga tanang membro sa Volunteer Organization (CVO) ang adunay kaugalingong insurance ug hatagan pa kini og uniporme.

Sumala ni Butuan City Councilor Atty. Jaime “Dodo” Cembrano, Jr. kadtong mga membro sa CVO ang awtomatiko kining gipa-membro sa insurance agency sa goberno ang – Government Service Insurance System (GSIS).

Dugang ni Cembrano, ang nahatagan og insurance mao kadtong na apil sa listahan nga unang nahatag sa kapitan ning ulahing mga bulan.

Pasabot sa opisyal, nahimong rekisitos paghatag insurance sa mga nahisgutan mao ang pagpailawom sa Orientation Training ug usab na apil sa listahan nga na submit.

Ang insurance  sa mga nahisgutan ang dili puwede mabalhin ngadto sa lain labi na kadtong wala na sa serbisyo.

Bisan nitiwalag na sa grupo ang usa ka membro, sa ngalan nga kini napa-membro na sa GSIS, aduna kini madawat nga insurance sa oras kini madisgrasya, apan kon naghatag notisya ang kapitan sa kagamhanang lokal ning siyudad nga wala na sa serbisyo ang hingtungdang membro sa organisasyon, mahimong makansela ang benepisyo nga makuha.

Gawas sa insurance, hatagan usab ang matag membro sa CVO sa tag-isa ka set sa uniporme, batota, ug posas.

Lakip usab ang kapitan mahatagan sa maong uniporme, dili gumikan kay himuon kining tanod ang kapitan kondi, hatagan kini isip amahan sa barangay.

Andam na ang nahisgutang mga uniporme alang sa distribusyon, apan, gihulat una nila ang pagahimuong inspeksyon nga pangunahan sa Commission on Audit (COA).

Ang nasangpit nga lakang, sumala ni Cembrano, gihatagan og alokasyon sa kagamhanang lokal og kapin P1 ka milyon.

Sa bahin usab sa mga kapitan, ilang gikalipay ang maong lakang sa lokal nga goberno ning siyudad dungan sa panghinaut nga mahatag ang uniporme sa labing dali nga panahon aron kini magamit panahon sa pag-duty.

Ronda Pang Accomplishment Lang?

Ni Alex Mapoy

PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales

BUTUAN CITY – Gipanghimakak sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Caraga ang pagduda nga dunay pipila ka mga ronda batok druga nga gihimo sa pipila ka mga law enforcers para pang accomplishment.

Natawo ang mga pagduda human nasuta nga dunay pipila ka mga kaso kalabutan sa druga ang nabasura sa lebel pa lang sa piskalya taliwala nga nakuhaan og shabu ang suspek dihang gihimo ang operisyon.

Sumala ni PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales imposible nga himuon lamang sa pipila ka awtoridad ang operisyon batok druga aron dunay accomplishment nga mahimo.

Dugang ni RD Navales, sulod sa pipila ka mga adlaw o bulan nga gipanid-an kinsa kadtong nagpayuhot og drugas, dakpon lamang aron buhian, imposible kining mahitabo.

Dili usab niya maisip nga taliwala sa grabe ka lisod sa pagpaniktik ngadto sa mga drug pushers aron madakpan, buhian lamang sa labing kasayon pinaagi sa pagpabasura sa kasong giduso ngadto sa korte tungod sa teknikalidad nga gikaingong gituyo paglapas.

Alang sa direktor, naningkamot ang ahensya ug ubang law enforcement agency nga tanang kaso nga gipasaka lambigit sa druga ang dili mabasura sa korte.

Tinguha usab sa awtoridad nga makonbekto ang dinakpan sa kasong gilambigitan aron mahatagan kini og leksyon pinaagi sa pagbilanggo sulod sa pipila ka mga tuig.

“Hindi naman seguro. Bakit ka pa nagpakahirap and then, papawalan lang yon. Ang pinaka-main goal ng law enforcers ay mai-file ang kaso,” pahayag ni Navales.

Liboang Puwersa Gikinahanglan

Ni Alex Mapoy

PSA Agusan del Norte Interim Provincial Statistics
Officer Reynelo S. Magno. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Dugang puwersa ang gikinahanglan karon sa Philippine Statistics Authority (PSA) alang sa nagsingabot nga Population Census (POPCEN) 2015 nga ipahigayon karong Agosto 1 ning tuiga.

Nagsugod na pagpangdawat ang ahensya og aplikasyon alang niadtong gusto nga mahimong Enumerator, Team Supervisor, ug Census Area Supervisor.

Liboan ka mga dugang puwersa ang gikinahanglan sa ahensya diin dinhe lamang sa siyudad sa Butuan, nanginahanglan kini og 342 ka buok diin 266 niini ang Enumerators, 68 ka Team Supervisors, ug 8 ka Census Area Supervisors.

Subay niini, ni-apela si PSA Agusan del Norte Interim Provincial Statistics Officer Reynelo S. Magno sa mga kapitan nga awhagon ang mga residente labi na kadtong bag-ong ni-gradwar o walay mga trabaho nga mo aplay sa bisan asa sa tulo ka mga posisyon.

Ang rekisitos aron kini madawat, kinahanglan nga gradwado o labing minus nakatungtong sa duha ka tuig sa kolehiyo, dili molagpas sa 50 anyos ang edad, klaro ang sinulatan, makahibalo nga mo estorya sa lokal nga inistoryahan sama sa Bisaya, kon babae ang aplikante kinahanglan nga dili kini buntis, dunay good moral character, dunay igong pamayhon ug kahibalo nga mangatubang og tawo, nagpuyo sa barangay nga i-census o kaha andam nga i-destino sa laing barangay, dunay cellphone, mas maayo nga dunay kasinatian sa pagpahigayon og census, ug dili konektado sa bisan asa nga opisina.

Nasuta nga kutob lamang sa Mayo 29 ning tuiga ang pagpangdawat sa aplikasyon ug ipailawom gilayon kini sa eksaminasyon sa unang semana sunod bulan – Hunyo.

Dumduman nga kataposang napahigayon ang pag-census sa populasyon sa Pilipinas adtong 2010.

Ang POPCEN 2015 usa kini ka nationwide nga kalihokan diin ipailawom sa census ang 42,029 ka mga barangay sa tibuok nasod. 

Bata Gihimong Drug Runner

Ni Alex Mapoy

PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales. 
Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gika-alarma sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Caraga ang taho nga nadawat nga pipila ka mga drug pushers ang nigamit og menor de edad isip drug runner. 

Gikabutyag ni PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales, na alarma ang iyang buhatan human nakadawat sa maong taho nga gigamit na sa pipila ka drug pushers ning rehiyon ang pipila ka menor de edad sa pagpayuhot og drugas.

Dugang ni Navales, dili kini angayan nga himuon sa mga drug pushers ngadto sa mga bata sanglit mga inosente pa kini.

Pamugos sa direktor, dili makatarunganon nga pahimuslan sa mga drug pushers ang kalinghod sa pangidaron sa mga bata aron maoy matulakon og shabu.

Nag-unang hinungdan nganong nigamit na og menor de edad ang mga drug pushers sanglit kon ugaling madakpan sa awtoridad, dili kini puwedeng mapasakahan og kaso.

Sa higayon nga kini madakpan, itugyan ra kini ngadto sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) aron magiyahan sa matarong nga dalan.

“Meron tayo na report na ginagamit na tagahatid ng druga ang mga menor de edad. Alam nila na kung menor de edad, hindi masampahan ng kaso.”

“Siyempre naman, hindi dapat gamitin ang mga bata. They are taking advantage, kasi, hindi ito makakasohan,” pahayag ni Navales.

Subay niini, nagbahad ang opisyal nga sa higayong masakpan ang mga drug pushers nga nigamit og menor de edad, ila kining taralon ngadto sa hukmanan.

Nihangyo usab ang opisyal ngadto sa mga ginikanan nga bantayan ug dili pasagdan ang mga anak aron dili kini malambigit sa iligal nga drugas.

Shabu Business sa Pulitiko Gihimakak

Ni Alex Mapoy

PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales. 
Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gipanghimakak sa liderato sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Caraga nga dunay pipila ka mga pulitiko sa rehiyon ang nilambigit na pagpayuhot og drugas alang sa nagsingabot nga piliay. 

Sumala ni PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales walay nadawat nga impormasyon ang rehiyonal nga buhatan nga dunay pipila ka mga pulitiko ang nag-negosyo na og shabu aron ang halin maoy gamiton nga capital sa sunod tuig nga eleksyon.

Dugang ni Navales, basi usab sa gihimo nilang monitoring, wala silay namatikdan nga dunay pipila ka mga pulitiko labi na sa mga nagpapili sa taas nga posisyon sa goberno ang nilambigit sa maong matang sa negosyo labi na nga nagkaduol na ang bugnong lugaynon.

Bisan pa man, hugot ang gihimong monitoring sa ahensya sa tanang tag-as nga pulitiko ning rehiyon aron masuta kon duna bay pipila sa mga nahisgutan ang nilambigit sa naasoy’ng iligal nga negosyo.

Gi-angkon hinuon sa opisyal, sa nanglabay nga mga operisyon ning rehiyon, dunay pipila ka mga opisyal sa barangay level ang nalambigit ug na aresto tungod sa drugas.

Kasagaran sa mga nasikop ang barangay kagawad ug duna usab silay nadakpan nga barangay kapitan.

“Wala naman tayong report na na recieve na nasa mataas na position. Usually kasi, base sa ating mga apprehensions before, na arrest yong mga barangay kagawad before. Mga instances na, barangay captain. But with regards to politicians sa high level, wala,” pagtin-aw ni Navales.

Alayon niini, gi-awhag sa opisyal ang tanang Caraganons nga kon dunay mahibaw-an nga pulitiko nga nagpayuhot og drugas, ipaabot gilayon kini sa ilang buhatan aron kini ilang mapanubayan ug masikop sa labing dali nga panahon.

Nisurender sa Goberno Gibaharan

Ni Alex Mapoy

PRO 13 Spokesperson PSupt. Martin Gamba

BUTUAN CITY – Dili magmalampuson ang 19 matod pa ka mga membro sa New Peoples Army (NPA kon gigamit lamang sa mga nahisgutan ang pangalan sa walhong grupo aron kini makasapi ug makapahimulos sa programa sa goberno nga gitagana alang sa lehitimo nga mga surrenderees.

Sumala ni  Police Regional Office (PRO) 13 Spokesperson Police Superintendent Martin Gamba , dunay mekanismo ang goberno aron mahibaw-an kon ang nisurender nga indibidwal, lehitimo ba kini nga membro sa NPA.

Dugang ni PSupt. Gamba, kon mapamatud-an nga gigamit lamang ang pangalan sa walhong grupo sa mga nahisgutan ug masuta nga ang armas nga gibitbit sa mga nahisgutan ug gi-apil pag-surrender nalambigit sa nagkadaiyang kremin, manubag kini sa balaud.

“Pananglitan, gigamit lang nila ang pangalan sa NPA aron sila makasapi, dili sila mo prosper kay dunay mekanismo ang ginahimo sa goberno para mahibaw-an gyud nga sila legitimate nga membro. Gawas niana, wala na tay makita nga legal nga makuan sila. Gawas lamang kon ang maong armas, mapamatud-an nga nalambigit sa kremin,” bahad ni PSupt. Gamba.

Gitin-aw usab sa opisyal, kon ugaling masuta nga dili sila tinuod nga mga rebelde, gikalipay pa gihapon sa liderato ni PRO 13 Regional Director Police Chief Superintendent David Yalong Ombao ang gihimo niining pagtahan sa gihuptan nga mga armas.

Nasayran nga padayon ang kampanya sa PRO 13 pag-awhag sa publiko nga kinsa kadtong naghupot og armas nga ni-expire na ang lisensya o kaha naghupot sa iligal nga mga armas, mahimo kining itugyan ngadto sa pinakaduol nga police station.

Katuyuan niini, pasabot sa opisyal nga dili kini mapasakahan og kaso sa padayong paghupot sa armas nga walay papeles.

“Bisan pa man mapamatud-an nga dili sila membro sa walhong grupo, gikalipay gihapon nato sanglit gitahan nila ang armas labi pa nga padayon ang atong kampanya nga kadtong naghupot og armas nga ni-expire ang lisensya o kaha naghupot sa iligal nga mga armas, puwede kining itunol sa pinakaduol nga estasyonan sa pulis aron dili sila mapasakahan og kaso sa paghupot og armas nga walay papel,” pasabot sa opisyal.

Malipayon usab nga gi-welcome sa opisyal ang gihimo sa mga nahisgutan, bisan dili pa masuta kon tinuod ba ang claim niini nga sila mga sakop sa walhong grupo.

Nanghinaut ang opisyal nga daghan pa ang mo sunod pagtahan sa kaugalingon ingon man pagtugyan sa nahuptan nga mga armas.

“Malipayon ta ug gi-welcome nato sila pagbalik sa sabakan sa goberno, bisan pa man, dili kita segurado kon tinuod ba sila nga membro sa walhong grupo. Nanghinaut ta nga daghan pa ang mo sunod,” pag-welcome sa opisyal sa mga nahisgotan.

Dumduman nga sa nakalabay’ng semana, mokabat sa 19 ka mga indibidwal nga gilangkoban sa 15 ka mga lalaki ug 4 ka mga babae ang nagpaila nga mga sakop sa walhong grupo ug nibalik sa sabakan sa kagamhanan sa lungsod sa Loreto sakop sa probensya sa Agusan del Sur.

Dili pa usab mahatag ang kompletong detalye ni PSupt. Gamba kon ang 19 ka buok, dunay tag-usa ka armas nga gipangbitbit ug apil nga gi-surrender.

Bugtong gitin-aw sa opisyal, daghang armas ang gi-surrender sa mga nahisgutan.

Dili pa usab mabutyag kon ang mga nisurender, hingkod na ba ang edad o kaha mga menor de edad sanglit padayon pa kining gipailawom sa makuti nga balidisyon sa ilang estado samtang ang mga armas nga dala sa grupo, ang ipailawom pa usab kini sa inspeksyon.

Wala usab kasayod ang opisyal kon unsay nag-unang hinungdan sa mga nahisgutan kon nganong nibalik kini sa sabakan sa goberno, apan, pangagpas sa naulahi, possible, wala kini nakontento sa ilang gihimo sa armadong pakigbisog.

“Wala pa kita kasayod kon unsay rason ngano nibaba sila sanglit on going pa ang validation. Kutob ra ta sa panaghap nga seguro, wala sila nakontento sa ilahang mga gihimo nga butang sa kalihokan,” pangagpas sa opisyal.

Private Armies Gitutukan

Ni Alex Mapoy

PRO 13 Spokesperson PSupt. Martin Gamba

BUTUAN CITY – Mas gipahugtan sa Police Regional Office (PRO) 13 ang gihimong monitoring sa tibuok rehiyon aron masuta kon duna bay pulitiko nga nag-organisa og private armed group.

Gihimo kini sa liderato ni PRO 13 Regional Director Police Chief Superintendent David Yalong Ombao subay sa inanay pagbukal sa hisgotanan sa pulitika ug sa nagsingabot nga piliay sunod tuig.

Sumala ni PRO 13 Spokesperson PSupt. Martin Gamba, basi sa intelligence monitoring, wala pay na monitor nga dunay pulitiko ning rehiyon nga nagmugna o nag-organisa og grupo ug gipahupot og armas aron gamiton sa nagsingabot nga eleksyon.

Dugang ni PSupt. Gamba, bisan pa man og wala silay na monitor, apan, gipahugtan ang ilang gihimo nga monitoring sa tibuok rehiyon sa ingon kon adunay mahibaw-an nga nagmugna og private armies, ila gilayon kining aksyonan pinaagi sa pagbungkag.

Subay niini, gi-awhag sa opisyal ang publiko ning rehiyon nga kon duna kini mahibaw-an nga nag-organisa og grupo ug gi-armasan, dili kini magpanuko pagsumbong sa ilang buhatan aron ila kining mapakgang.

Tinguha sa liderato sa kapulisan ning rehiyon nga ang nagsingabot nga piliay, mapahigayon nga hapsay ug malinawon sa ingon mabansay pag-ayo sa mga Caraganon nga botante ang katungod sa pagpili.

“Nagpadayon ang atong kampanya batok armed group. Apan sa karon, wala tay na monitor nga dunay existing private armed group. Bisan pa man, padayon ang atong pag-monitor. Gi-welcome nato ang mga taho gikan sa katawhan nga ipaabot sa kapulisan ang mga taho nga dunay ilang nakita nga mga armadong grupo sa ilang communities,” pahayag ni PSupt. Gamba.

Gitin-aw usab sa opisyal, kon dunay nagtunhay nga armadong grupo dinhe sa rehiyon, “purely NPA” lamang ang nagtunhay ug wala nay lain.

Dumduman nga sa nakalabay’ng eleksyon, nakadawat og impormasyon ang PRO 13 nga dunay pulitiko nga nagmugna og private armies aron gamiton sa piliay, apan ila kining nabungkag dihang gihatagan sa tino nga pagtagad.

“Dunay gikataho kaniadto nga mga personalities ug gi-aksyonan na sa atong kapulisan,” pagbalik tan-aw sa opisyal.

Paningkamot Nibunga’g Pasidungog

Ni Alex Mapoy

Gipatungha sa DSWD thru 4Ps, gipasidunggan

BUTUAN CITY – Gipasidunggan sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) Caraga ang tanang estudyante nga ni-gradwar sa sekondarya labi na kadtong nahimo nga Batch Valedictorian.

Gipasidunggan sa ahensya ang mga benepisyaryo sa Pantawid Pamilya Pilipino Program (4Ps) ning rehiyon atol sa gipahigayong kalihokan sa ahensya nga gi-uloha’g Padayag 2015 diha sa Almont Inland Resort nga nahimutang sa dalang JC Aquino ning siyudad kagahapong adlawa.

Basi sa estatistiko sa ahensya, sa kinatibuk-ang 179,000 ka mga pamilya nga benepisyaryo sa 4Ps, mokabat sa 330,000 ka mga estudyante ang ilang napatungha sa tibuok rehiyon.

Sa maong ihap, mokabat sa 22,911 ka buok ang bag-oha

y nga nakahuman sa sekondarya diin 90 niini ang ni-gradwar nga valedictorian, ug 931 ang ni-gradwit sa sekondarya nga dunay nadawat nga pasidungog.

Albert Doliente Jugar, Batch Valedictorian

Sa Valedictory Address ni Albert Doliente Jugar, nakapunting ang mensahe niini sa kalisod nga nasinatian sa ilang pamilya nga maoy naghatag inspirasyon nga maningkamot pagtuon aron mahaw-as sa kawad-on ang iyang pamilya.

Nitambag usab kini sa mga kaubanang ni-gradwar nga dili himuong babag ang kakabos, hinono-a, himuon kining inspirasyon aron mahimong lig-on pag-atubang sa mga hagit sa kinabuhi.

Mapasalamaton usab kini sa kagamhanan nga pinaagi sa 4Ps, natabangan siya nga makagradwar pagtungha sa sekondarya.

Nihangyo usab kini ni Pangulong Noynoy Aquino nga unta, ipadayon ang pagtabang kanila nga mga estudyante nga makapadayon pagtungha sa kolehiyo aron mahatagan sa hingpit nga katumanan ang ilang mga damgo sa kinabuhi.

Si Albert gusto nga makalampos sa kursong engineer aron makapabarug kini og panimay nga kon panahon sa ulan, dili matuluan.

Lakbit asoy pa ni Albert, sa higayon nga kini magluto panahon sa ting-ulan, magpayong kini samtang magluto sulod sa ilang kusina sanglit buslot ang atop sa ilang balay.

Ang maong kasinatian, wala nakapaluya kaniya, hinuon, naghatag kini kaniya og kalig-on nga ang kausaban sa pamuyo, kaya niining kab-uton.

Alma Doliente Jugar, mother of Albert

Sa bahin usab ni Alma Doliente Jugar, 44 anyos, minyo, inahan ni Albert, residente sa Brgy. Rizal, Socorro, Surigao del Norte ni-asoy sa kapait sa ilang kahimtang sa pamuyo.

Sumala ni Alma, naglisod silang magtiayon pagpatungha sa unom niini ka mga anak labi pa nga panagat lamang ang panginabuhi sa iyang bana.

Maglisod usab siya pagpangita sa disenteng trabaho sanglit grade V lang ang iyang nahuman samtang ang iyang mister, kutob lamang sa grade III.

Panahon sa eksaminasyon, mapugos silang magtiayon pagpangutang og kwarta aron lamang maka-eksam ang ilang mga anak.

Gumikan sa pagkaputos sa utang, wala na sila nakahunahuna pa pagpaayo sa guba nilang panimay sanglit wala kini kwarta nga ikagasto.

Nibati usab kini og kaluoy sa ilang mga anak sanglit nakasapatos man tuod kini, apan panahon sa ting-ulan, mabasa ang tiil sanglit buslot man kini.

Dihang niabot ang interbensyon sa goberno pinaagi sa pagpatuman sa 4Ps nga gisangon sa kagamhanang Aquino sa DSWD sa ilang lugar, apil ang ilang pamilya nga nahimong benepisyaryo.

Sa tabang sa programa, napalitan og bag-ong sapatos ang mga anak, nabestihan kini og tarong, ug tanan niining mga anak ang nakatungha.

Giisip sa inahan ni Albert nga ang kalamposan sa anak sa high school ug pag-gradwar niini nga valedictorian usa ka dakong kadaugan ug garbo nilang pamilya.

Subay niini, mapasalamaton ang inahan ngadto sa DSWD tungod sa pagpatuman sa 4Ps diin lakip sila ang nakapahimulos.

DSWD Caraga Regional Program Coordinator Alma Sy-Patron

Sa bahin usab ni DSWD Caraga 4Ps Regional Program Coordinator Alma Sy-Patron, kinasingkasing niining gipaabot ngadto sa tanang ni-gradwit ug sa mga ginikanan nga natabangan sa ahensya, ang pagpasalamat tungod sa mainiton niining pagsuporta sa programa, nahimong instrumento ang ahensya sa mahayag nga kaugmaon sa liboan ka pamilya ingon man kabataan ning rehiyon.

Gibida usab sa opisyal, ang kalamposan sa tanang benepisyaryo, mahimong kalamposan sa mga Pilipino.

Mainiton usab nga gipaabot sa mga sangang ahensya sa goberno ang ilang suporta sa programa pagbuntog sa kawad-on nga gi-antos sa liboang Caraganon.

Apil sa nipadayag suporta ang Department of Health (DOH), Department of Science and Technology (DOST), Department of Education (DepEd), Commission on Higher Education (CHED), Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), ug Department of Labor and Employment (DOLE).

Gipadayag usab sa mga nahisgutan ang nagkadaiyang programa sa ahensya nga ilang gidumala nga mahimong ma-avail sa tanang benepisyaryo sa 4Ps sama sa scholarship grants ug daghan pang uban kansang mga programa ang dako’g ikatabang nga makalampos kini pagtungha sa kolehiyo.

P2 Milyones Shabu Nakompiska

Shabu dealer Abdul Tucalo nasikop sa personahe
sa PDEA Caraga. Photo File of PDEA Caraga

BUTUAN CITY – Nakompiska sa ginsakpan sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) Caraga ang 250 gramos nga shabu gikan sa dayo nga drug dealer atol sa gihimong buy bust operation diha sa Magsaysay Bridge, Brgy. Buhangin sakop ning siyudad pasado alas-2:50 kagahapon sa kaadlawon.

Giila ni PDEA Caraga Regional Director Julius A. Navales ang suspetsado nga usa ka Abdul Tucalo, 28 anyos, minyo, residente sa Raya Madaya, siyudad sa Marawi.

Sumala ni Navales, nakuha sa posisyon ni Tucalo ang gibana-bana nga 250 gramos nga shabu nga dunay market value nga kapin P2,000,000.00 (Dos Milyones Pesos).

Sa asoy ni Navales, gisulod sa tulo ka transparent nga cellophane ang drugas nga itumod sa nahisgutan ngadto sa suki niining drug pusher nga Butuanon.

Gawas sa maong epektos, nakuha usab sa iyang posisyon ang marked money balor P1,000 ug uban pang drug paraphernalia.

¼ kilo nga shabu nakompiska sa mga personahe sa 

PDEA Caraga atol sa gihimong buy bust operation. 

Courtesy of PDEA Caraga

Nadakpan ang responsable human ang pipila ka bulan nga surveillance ug human nakuhaan og ebidensya, gikasa gilayon ang operisyon nga nisangko sa pagkasikop sa nahisgutan.

Pasalig sa opisyal, daghan pang Tucalo ang ilang madakpan ug mapasakahan og kaso sa mo sunod nga mga adlaw isip kabahin sa gipakusgan niini nga kampanya batok druga ning rehiyon.

Nanawagan usab ang opisyal sa publiko nga kon duna kini mahibaw-an nga mga indibidwal o kaha grupo nga nagtulak og drugas, mas maayong itaho gilayon kini sa ilang buhatan o kaha itawag aron mahatagan gilayon kini sa tukmang aksyon.

Ang nakompiska nga drugas ang ipailawom kini sa rehiyonal nga buhatan sa “qualitative” ug “quantitative” examination ug gihikay na usab ang tukmang kaso nga ipasaka batok sa responsable.