134 Caraganon Mother Patay sa Pagpanganak

Ni Alex Mapoy 

DOH Caraga Local Health Support Division Chief
Dr. Ernesto Pareja. Photo by Alex Mapoy

BUTUAN CITY – Gikonsiderang alarming sa kadumalahan sa Department of Health (DOH) Caraga ang natalang kaso sa mga inahan ning rehiyon kinsa namatay dihang kini nagsabak o nanganak human nilansang sa 134 ka buok sa nakalabay’ng tuig 2014.

Sumala ni DOH Caraga Local Health Support Division Chief Dr. Ernesto Pareja, pinakabata nga namatay mao ang inahan nga taga – Surigao kinsa nag-edad pa og 15 anyos.

Namatay ang maong batang inahan, dugang ni Dr. Pareja, sanglit dili pa andam ang linghod niining lawas nga manganak tungod sa kabata pa niini.

“Tungod kay dili preparado ang iyang lawas, namatay kini. Plus, kining 15 anyos nga nagsabak, magtago-tago sa balay, dili magpa-prenatal kay mahadlok mahibaw-an nga nagsabak. Ulahing nahibaw-an nga kini nagsabak dihang kini gidala na sa ospital ug anaa na sa malisuron nga kahimtang,” pagkomperma ni Dr. Pareja.

Gitin-aw ni Dr. Pareja, ang nahisgutang mga kaso ang mahimong malikayan kon napangandaman lamang niini ang pagsabak ingon man pagpanganak sa inahan sa batang gisabak.

Awhag sa opisyal, kinahanglan nga magtinabangay ang magtiayon sa paggiya sa mga anak aron dili kini sayong magsabak sa ingon malikayan ang peligrong hatod sa sayong pagbuntis.

Tambag sa nauwahi ngadto sa tanang amahan, planohon pag-ayo ang pamilya; atimanon ang asawa kon kini nagsabak pinaagi sa pagpailawom niini sa prenatal aron mahibaw-an ang kahimtang sa batang gisabak; pangandaman usab ang pagpanganak sama sa dugo alang sa posibleng operisyon, igong pundo, mas maayong ipa-membro sa PhilHealth aron kini matabangan sa balayrunon sa ospital.

Alayon niini, plano sa kadumalahan ni DOH Caraga Regional Director Dr. Jose Llacuna, Jr. nga mangita og pundo aron mahimong libre ang screening sa dugo nga anaa na sa tag – P1,800 sa ingon dili na mahasol pa pagpangita og kwarta nga ibayad ang hingtungdang buros.

Gawas niana, gipaningkamotan sa ahensya nga mahimong available ang tanang pasilidad ug himuong libre ang health services.

Ang nahisgutang lakang gihimo sa ahensya aron lamang wala nay inahan nga nagsabak o manganak nga mamatay ning rehiyon.