Monday, September 7, 2015

Bagani Nanghasi, Komunidad Namakwit

Ni Alex Mapoy
Nahimong makaluluoy ang mga bakwit sa ilang nahimutangan tungod sa gihimong pagpanghasi sa grupong Bagani. Photo courtesy of Karapatan Caraga

SAN MIGUEL, Surigao del Sur – Gikondina sa grupong Karapatan Caraga ang gihimong pagpanghasi, pagpanghulga, ug pagpanglapas sa tawhanong katungod sa armadong grupo ngadto sa mga sakop sa Tribal Filipino Program of Surigao del Sur (TRIFPSS)) Inc. ug sa mga lumad nga Manobo sa Purok 16, Sitio Nalindog, Brgy. Bolhoon sakop ning lungsod sa sayong bahin ning bulana.

Basi sa impormasyon nga gipaabot sa grupong Karapatan, gitapok ang mga residente sa maong dapit sa mga armadong kalalakin-an kinsa mga sakop sa Magahat/Bagani nga gipangulohan nila Marcos Bocales ug Kalpit Egua.

Armado sa M16 rifles ang 12 ka mga kalalakin-an kinsa nagsul-ob pa niadtong higayona og uniporme sa militar ug dunay dala nga mga backpacks.

Gitigom sa armadong grupo ang mga residente sa waiting shed sa maong purok ug didto gipangsukit-sukit.

Direktang gi-akusahan sa armadong grupo ang tanang namuyo sa maong dapit nga kon dili membro, mga supporters sa New Peoples Army (NPA).

Sumala ni Eliza Rose Pangilinan sa Karapatan Caraga, gipanglain ang mga lalaki, babae, mga bata, ug tiguwang ug isa – isa nga gipangsukit-sukit.

Pugsanong gipangkuha sa armadong grupo ang gipanag-iyahang cellphones sa mga residente ug suble-suble nga gipangutana ang mga nahisgotan bahin sa mga armas.

Lakip sa maong tapok ang TRIFPSS para-teachers kinsa pugsanon nga gipagawas sa ilang gipuy-ang balay ug cottage.

Sa asoy ni Pangilinan, gisukit-sukit pag-ayo sa armadong grupo sila Para-teacher Regine Tejero ug Angel Vocales kinsa 5 ka bulan nga nagsabak ug pulos gi-akusahan nga mga membro sa NPA.

Dihang gidaygan ang armadong grupo ni Angel nga ang pagsulod sa panimay nga wala ang tag-iya usa ka dakong iligal, dali kining gitubag sa armadong grupo nga walay makabuot kanila sanglit maoy ilang balaud dungan sa pagti-on sa armad tumong sa naulahi.

“The armed men accused the community members as being supporters, if not members, of the NPA. Males and females, young and old were segregated and the men interrogated separately. Cellphones were forcibly confiscated and community members repeatedly asked about firearms. TRIFPSS para-teachers, were among those forced out of their homes and cottage. Para-teacher Regine Tejero and 5 months pregnant Angel Vocales were interrogated and accused of being members of the NPA. When Angel told the armed men that entering houses without the owner’s presence is illegal she was told “Wala’y makabuot kay amo ni nga balaod! Unsa man, sampolan namo aron motuo mo? (No one can prevent us because this is our law! Do you want a sample to believe us?) ” by one of the armed men with his gun pointed at her while she was carrying her sick baby.”

Gikuha sa armadong grupo ang mga cellphones sa mga magtutudlo aron dili matod pa kini makasumbong sa mga rebelde nga anaa nanghasi ang Magahat sa ilang dapit.

Dihang nagdumili si Regine paghatag sa gipanag-iyahang cellphone, isa sa armadong lalaki ang niti-on sa dalang armas ug gihulga nga pakan-on og bala hinungdan nga walay nahimo ang nahisgotan.

“The cellphones of the teachers were confiscated supposedly to prevent them from informing the NPA of the Magahat’s presence. When Regine refused to hand over her cellphone, one of the armed men pointed his gun at her and told her “Unsa man ma’am, basin mokaon ka og bala? (Ma’am, do you want to eat bullets)?” prompting Regine to surrender her cellphone.”

Gisukit sukit usab sa armadong grupo ang pagkatawo ni Norma ug Rey kinsa gipasanginlan nga mga rebelde.

Sa nasayran, si Norma mao ang TRIFPSS executive director samtang si Rey maoy ALCADEV-Han-ayan school coordinator.

Gipamugos sa armadong grupo nga ang gidumalang tunghaan sa TRIFPSSS mao ang tunghaan sa mga rebelde ug angayan kini nga ipaundang.

Gipasidan-an usab sa grupo ang mga magtutudlo nga kon sa oras ilang maapsan ang mga magtutudlo nga anaa sulod sa cottage, apilon nila kini pagsunog.

Nanghatag pa ang grupo sa pinilo nga papel nga dunay logo sa Bagani gikan sa nangulo sa maong grupo.

Bunga sa hitabo, 45 ka mga pamilya sa maong purok ang namakwit tungod sa kahadlok ug didto kini nag-istar sa Bolhoon Barangay Hall, Gym, ug Day Care Center.

Sukad niadto, wala na naka-klase ang mga magtutudlo sa Nalindog Tribal Community School tungod sa gihimo nga pagpanghasi sa grupong Bagani. 

No comments:

Post a Comment